NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
10 - (1643) وحدثنا
يحيى بن أيوب
وقتيبة وابن
حجر. قالوا:
حدثنا
إسماعيل (وهو
ابن جعفر) عن
عمرو (وهو ابن
أبي عمرو)، عن
عبدالرحمن
الأعرج، عن
أبي هريرة؛
أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم أدرك
شيخا يمشي بين
ابنيه. يتوكأ
عليهما. فقال
النبي صلى
الله عليه
وسلم (ما شأن
هذا؟) قال
ابناه: يا
رسول الله!
كان عليه نذر.
فقال النبي
صلى الله عليه
وسلم (اركب.
أيها الشيخ!
فإن الله غني
عنك وعن نذرك)
(واللفظ لقتيبة
وابن حجر).
[ش
(يهادى) معناه
يمشي بينهما،
متوكئا
عليهما، من
ضعف به].
{10}
Bize Yahya b. Eyyûb ile
Kuteyhe ve İbni Hucr rivayet ettiler. (Dedilerki): Bize îsmâîl yâni îbni Ca'fer,
Amr'dan —ki İbni Ebî Amr'dır— o da Abdurrahmân EI-A'rac'dan, o da Ebû
Hureyre'den naklen rivayette bulunduki,
Nebi (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem) iki oğlunun arasında onlara dayanarak giden bir ihtiyara yetişerek:
«Buna ne oldu?» diye
sormuş. Oğulları:
— Yâ Resûlâllah, nezri
vardı, cevabını vermişler. Bunun üzerine Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
«Bin ey ihtiyar! Zira
Allah senden ve nezrinden ganîdir.» buyurmuş. Lâfız Kuteybe ile İbni
Hucr'undur.
(1643) - وحدثنا
قتيبة بن
سعيد. حدثنا
عبدالعزيز
(يعني الدراوردي)
عن عمرو بن
أبي عمرو، بهذا
الإسناد،
مثله.
{…}
Bize Kuteybe b. Saîd
rivayet etti. (Dediki): Bize Abdülâzîz yâni Derâverdî, Amr b. Ebî Amr'dan bu
isnâdla bu hadîsin mislini rivayet etti.
İzah:
Bu hadîsi Buhârî
«Cezâü's-Sayd» bahsinde; Ebû Dâvûd, Tirmizî ve Nesâî «Eymân ve Nuzûr»da tahrîc
etmişlerdir.
Oğullarının arasında
onlara dayanarak güç halle yürüyebilen zâtın ismi bazılarına göre Kays'tır. Bir
takımlar Kayser olduğunu söylemişlerdir. Künyesi Ebû İsrail 'dir.
Zahirîler bu hadîsle
istidlal ederek: «Yürümekten âciz kalan kimseye hedy kurbanı lâzım değildir.»
demişlerdir. Sair fukahâdan üç kavil rivayet edilir.
1- Hz. Alî ve Abdullah
b. Ömer (Radiyallahu anh) dan rivayet olunan bir kavle göre Kâbe'ye yürüyerek
gitmeyi nezreden bir kimse bundan âciz kalırsa yürüyebildiği kadar yürür;
yürüyemez oldu mu binek gider; ve bir koyun kurban eder Atâ, Hasan-ı Basrî İmam Âzam ve İmam Şafiî buna kail
olmuşlardır. İmam Âzam'a göre âciz kalmadan hayvana binenin hükmü de budur;
yalnız yemininden döndüğü için keffaret verir.
2- İkinci kavle göre
âciz kalan kimse geri döner; sonra tekrar hacceder; ve binek gittiği yeri
yürür; buna hedy lâzım değildir. Bu kavil İbni Ömer, İbni Abbâs, İbni Zübeyr
ile. İbrahim Nehaî ve İbni Cübeyr'den rivayet olunmuştur.
3- Üçüncü kavle göre
geri döner; binek gittiği yeri yürür; hedy kurbanı lâzımdır. İbni »Abbâs ile
Nehaî'nin birer kavli de bu olduğu gibi Saîd b. El-Müseyyeb ile İmam Mâlik dahî
buna kail olmuşlardır.